“La cuntentientscha ei pli impurtonta che la victoria”

Da venderdis entochen dumengia proxima ha liug ad Amsterdam il campiunadi mundial d’alzar peisas, powerlifting. Suenter la victoria igl onn vargau ella categoria d’alzar sur la crusch avisescha Gina Berther, oriunda da Rueras, danovamein il tetel da campiunessa mundiala ed in niev record mundial. Mo ella di era: «La cuntentientscha culla prestaziun persunala ei pli impurtonta che la victoria.»

Hans Huonder/FMR

Alzar peisas ei buc in sport fetg derasau en Svizra ed aschia ni aschia buc ellas regiuns da muntogna. Sisum la Surselva ha quell’activitad denton survegniu dabia publicitad il davos onn. Il motiv persuenter ei Gina Berther (29). La dunna giuvna oriunda da Rueras en Val Tujetsch che habitescha dapi 13 onns el Valleis, ha scuvretg quei sport per sesezza. Mo buca mo quei: Dapi ch’ella aulza e stauscha peisas ha ella recaltgau plirs tetels da campiunessa svizra en powerlifting (mira era box) ed avon ualti exact in onn eis ella daventada l’emprema ga campiunessa mundiala en ina dallas treis disciplinas en Sardinia, numnadamein quella d’alzar la peisa sur la crusch. Il medem mument ha ella era contonschiu in niev record mundial d’alzar da 195 kg en sia categoria da 63 entochen 70 kg. Da venderdis entochen dumengia han ils campiunadis mundials liug ad Amsterdam e Gina Berther ei danovamein dalla partida e quei cun ambiziuns.

«Strusch nervusa»

Treis dis avon che Gina Berther sgoli ad Amsterdam, ha ella detg en in discuors culla FMR: «Remarcablamein sun jeu strusch nervusa e bia pli ruasseivla ch’avon in onn avon ils campiunadis mundials en Sardinia. Jeu sai buca sche quei ei buns simtoms ni buc.» Mo spert constatescha ella era: «Probabel ei quei era d’attribuir all’experientscha ch’jeu hai rimnau avon in onn a miu emprem campiunadi mundial. Jeu sai pli u meins co tut funcziuna e las preparativas per las concurrenzas ad Amsterdam ein medemamein stadas bunas.» Dapi siu emprem grond success sin plaun internaziunal ha Gina Berther fatg entginas midadas fundamentalas en sia veta. Professiunalmein eis ella engaschada ussa sco vendidra d’immobiglias a Naters, mo era els trenaments eis ella sedecidida d’ir ina nova via: «Dapi rodund in onn planiseschel jeu sezza mes trenaments, damai ch’jeu sun dil meini ch’jeu enconuschi il meglier memezza. En discuors cun miu trenader vegnan finessas discutadas.»

Attenziun a vivonda e ciclus

Diesch entochen dudisch uras per jamna ei Gina Berther el local d’alzar peisas ch’ei mo duas minutas spera sia habitaziun a Brig. «D’impurtonza ei era era la vivonda e sco dunna gioga era il ciclus ina fetg impurtonta rolla. Quei ei in factur ch’ils umens enconuschan buca, mo ch’ei per nus dunnas ina gronda sfida», di Gina Berther e constatescha: «Jeu sun sefatschentada intensivamein da quei tema, pertgei il ciclus ha influenza era sil svilup dallas musclas.» Dapi siu emprem tetel da campiunessa mundiala hagi ella entschiet a trenar in stel pli pauc, mo persuenter pli intensiv. «Jeu sun era sedecidida da concurrenzar sulettamein al campiunadi svizzer ed ussa al campiunadi mundial. Sis cumpetiziuns per onn sco jeu hai fatg ils emprems onns ei memia grond stress pil tgierp.»

Focus sin alzar sur la crusch

Dallas treis disciplinas da powerlifting preferescha Gina Berther quella d’alzar la peisa sur la crusch. En quella ha ella gudignau avon in onn il tetel da campiunessa svizra e ha alzau il record mundial en sia categoria da 63 entochen 70 kg da 192,5 sin 195 kg. Ellas preparativas pils campiunadis mundials ad Amsterdam ha ella alzau els trenaments regularmein la peisa da 200 kg. Quei fuss pia in niev record mundial en sia categoria. «Sche tut ei optimal, ein forsa schizun 205 kg pusseivels», di la Tuatschina. La categoria d’alzar sur la crusch ei la tiarza dil campiunadi, vul dir quella ch’ei sil program la dumengia. Ellas duas ulteriuras – ir ella schanuglia ed alzar giu dil baun il venderdis e la sonda – vul ella plitost spargnar las forzas: «Vuler il maximum en tuttas treis disciplinas ei damemia. Per quei motiv seconcentreschel jeu sin quella d’alzar sur la crusch. Tschentar prioritads ei era enzatgei ch’jeu hai empriu.» En quella disciplina eis ella campiunessa mundiala, ellas duas autras ha ella contonschiu igl onn vargau il secund e quart plaz. Igl emprem di dils campiunadis mundials vegli ella nezegiar surtut per s’aclimatisar. «La finamira ei da gudignar silmeins en ina categoria. Per mei persunalmein quenta denton mia prestaziun e cuntentientscha persunala. Quei ei pli impurtont che da gudignar, pertgei jeu sai buca con ferma che la concurrenza ei.» Als campiunadis mundials da powerlifting ad Amsterdam la fin d’jamna separticipeschan pressapauc 200 dunnas ed umens.

Tgei ei powerlifting?

Powerlifting ei ina concurrenza d’alzar peisas che secumpona da treis disciplinas:

Ir ella schanuglia: Il pugnal (la peisa) schai sin in indrez purtader. L’atleta ni igl atlet che stat sin peis va suten e tschappa el cun omisdus mauns aschia che la peisa schai silla schuiala. El aulza ella, fa in pass anavos e va ella schnauglia tochen che la butschida ei sut la schanuglia.

Alzar giu dil baun: L’atleta ni igl atlet schai cul dies sin ina baun. El aulza ora la peisa e lai vegnir giu quella entochen sil pèz e lu puspei anavos.

Alzar sur la crusch: La peisa schai giu plaun, l’atleta ni igl atlet va ella schanuglia ed aulza la peisa entochen sill’altezia dil calun.

Buca da scumbigliar ei powerlifting cun weightlifting ch’ei empau pli enconuschent. Weightlifting secumpona da duas disciplinas d’alzar peisas ed ei olimpic. Quellas duas disciplinas numnan ins trer e stuschar. (fmr/hh)