Ord la veta d’ina tgirunza
Simona Cavigelli/GiuRu
L’ura muossa las 06.45 cura ch’jeu sun arrivada silla staziun d’in spital acut. Aunc empau stauncla dalla fin d’jamna e furschond las davosas restonzas dalla sien ord mes egls, lasch jeu ir mi’egliada sco mintga damaun precautamein sur la tabla da pazients. La staziun para dad esser s’emplenida pulitamein dapi il venderdis vargau. Tschun nums cattel jeu ad agur, sper ils quals miu num ei indicaus. Tschun nums per ils quals jeu portel oz la responsabladad, ensemen cun ils miedis ed autras persunas dall’equipa interdisciplinara. TSCHUN NUMS.
Nums notorics, forsa enzatgi che porta il medem num sco jeu, in enconuschent? Nums ch’jeu hai aunc mai udiu. Nums che caschunan breigias d’articulaziun e nums ch’indicheschan che la communicaziun vegn probabel a succeder plitost cun il lungatg dil tgierp. Basta, sco proxim seplachel jeu avon il computer per raccoltar dapli informaziuns davart il pazient, per aschia puder emprender d’enconuscher la historia davos ils nums. La damonda che fatschenta mei: Daco ein las persunas davos quels nums setschentadas cheu tier nus? Tgei ei capitau?
Jeu legel: In accident culla motocicletta la sonda vargada en ina storta anetga, in accident che ha caschunau diversas ruttadiras, in pazient cun cancer dalla pial cun ina prognosa malguessa, ina pazienta dementa ch’ei ruclada en casa da vegls cun consequenzas difficilas, in giuven pazient cun ina greva inflammaziun dallas mandlas che caschuna difficultads da laguoter ed ina pazienta suenter ina diminuziun dil magun ord motivs da peisa. Gia percorschel jeu co miu tgau fa empremas associaziuns ed emprovas da tschercar ils puncts necessaris per mintga pazient. Sinaquei dundel jeu in sguard sillas annadas: 1931, 1957, 1971, 1982 e 1998, pia nums da 93, 67, 53, 42 e 25 onns. Tschun persunas en differents capetels dalla veta. Tschun carstgauns cun sentiments e patratgs individuals che sesanflan momentan en ina situaziun extraordinaria. Tuttenina dependents d’agid e sustegn, stuer sefatschentar co ei po cuntinuar suenter la hospitalisaziun ed emprender dad acceptar la prognosa. Il destin? Plinavon far quitaus per ils cars a casa, prender cumiau dalla veta d’avon e s’avischinar a profunds temas. Senza dubi magari era haver piars l’orientaziun. Mo, tuttavia era sentir in fin radi da speronza egl intern, legria suenter haver retschiert bunas novitads, esser engrazieivels, e sper tut la miseria buca piarder il humor.
Suenter haver preparau e controllau las medischinas, entrel jeu en combra. Cun in «clic» sil nuv da cazzola scatschel jeu la stgiradetgna nocturna ord la combra e suenter tut mes patratgs gia fatgs, vesel ussa per l’emprema gada la persuna davos il num. Sil Calanda cuchegia il sulegl, sia glischur e splendur empermetta in bellezia di. «Bien di», e miu di da lavur entscheiva.
Per ademplir ils giavischs dil pazient, per sustener el en ses basegns, tonscha in applaus buc. Il carstgaun vegn pli e pli vegls ed er adina pli multimorbids. Per saver tener ina buna qualitad da tgira, per haver temps per ils pazients, per puder motivar giuvenils per il bellezia mistregn ella tgira ed era per tener il persunal ella tgira drovi midadas.
Forsa stat era tiu num in di silla tabla, forsa damaun, forsa l’auter onn ni cun cletg era pér ell’aulta vegliadetgna. Speronza vegn quei di ina tgirunza ad haver temps da sefatschentar cun tia historia.
s «zulprins», uschia sa numna la rubrica per auturas ed auturs giuvens, ina rubrica che cumpara en collavuraziun da la GiuRu Giuventetgna Rumantscha cun la FMR Fundaziun Medias Rumantschas. La finamira cuminaivla da GiuRu ed FMR è da dar spazi e vusch ad auturas ed auturs giuvens. Ils «zulprins» duain damai far qua u là sbrinzlas!
* Dapli infurmaziuns davart la GiuRu sin www.giuru.ch ubain via mail a giuru@giuru.ch.
Il